Foto: Daryo / Madina Nurman
Foto: Domdagi tovuqxonalar, sanog‘i yo‘q kaptar-u to‘tilar, Toshkentning yangi “eski” shahri Qoraqamish
Qoraqamish — Toshkent shahrining Yunusobod tumanida joylashgan qadimiy hududlardan biri bo‘lib, tarixiy, madaniy va geografik jihatdan muhim ahamiyatga ega.
Qoraqamish hududi Toshkentning shimoliy qismida, Yunusobod tumani tarkibida joylashgan. Bu hududning nomi toponimik jihatdan o‘ziga xos bo‘lib, “qora” va “qamish” so‘zlaridan tashkil topgan. Bu nom, ehtimol, hududda ilgari qamishzorlar bo‘lganini yoki yerning o‘ziga xos tuproq xususiyatlarini anglatishi mumkin. Toshkentdagi boshqa joy nomlari singari, Qoraqamish nomi ham o‘simliklar yoki tabiiy xususiyatlar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Bugungi kunda Qoraqamish hududi Toshkentning zich aholi yashaydigan hududlaridan biri hisoblanadi. Bu yerda turli ijtimoiy infratuzilma obyektlari, maktablar, bog‘chalar va boshqa muassasalar mavjud.
Qoraqamish hududida qurilish ishlari 1966-yilda boshlangan. Loyiha T.Gornadze, T.Kurdiani, D.Karimova va boshqalar tomonidan ishlab chiqilgan. Qurilishda shahar transporti, savdo shoxobchalari, maishiy xizmat korxonalari va muassasalarning qulay joylashuvi ko‘zda tutilgan.
Toshkent shahrida, jumladan Qoraqamish hududida, 1960-yillarning oxirida turarjoy binolarining fasadlari mozaikalar bilan bezatilgan. Hozirgi kunda 150 dan ortiq binoning fasadi mozaikalar bilan bezatilgan bo‘lib, ular madaniy meros obyektlari sifatida e’tirof etilgan.
Qoraqamish hududi haqida ayrim qiziqarli faktlar bor — bu joy Toshkentning nafaqat qadimiy izlarini, balki sovet davri urbanizatsiyasining o‘ziga xos qoplamini ham saqlab qolgan:
Qoraqamish — Toshkentning “yangi” eski shahri
1966-yilgi zilziladan keyin Qoraqamish hududi Toshkent shahrining eng faol qayta qurilgan tumanlaridan biri bo‘lgan. Bu yerda “eksperimental” uy-joy bloklari, zamonaviy shaharlashuvga moslashgan loyihalar asosida qurilgan. Shu bois Qoraqamish ko‘p jihatdan eski ruhni yo‘qotmagan, ammo “modern sovetcha” uslubni singdirgan hududdir.
Mozaika fasadlar — yashirin san’at galereyasi
Qoraqamishdagi ko‘plab ko‘p qavatli uylarda 1970–80-yillarda yaratilgan mozaikalar saqlanib qolgan. Bu fasadlar nafaqat estetik maqsadga xizmat qilgan, balki har bir bino uchun o‘ziga xos “pasport” vazifasini bajargan. Ko‘pchilik bilmaydi, lekin bu mozaikalar orasida xalq hunarmandchiligi, ilm-fan, tabiat va do‘stlik mavzulari betakror ishlangan.
Kaykovus arig‘i — Toshkentning unutilgan “suv arteriyasi”
Qoraqamish hududi orqali qadimda Kaykovus arig‘i oqib o‘tgan. Bu ariq VI–VII asrlarda qazilgan bo‘lib, shaharning sug‘orish tizimining ajralmas qismi bo‘lgan. Ayni paytda, ayrim joylarda bu ariqning izlari saqlanib qolgan, ammo ko‘pchilik bu tarixiy suv yo‘lining mavjudligidan bexabar.
Mahallalar orasidagi tarixiy farq
Qoraqamishdagi mahallalar orasida Turkqo‘rg‘on eng qadimiy toponim hisoblanadi. Ba’zilar bu joyda qadimda turk qabilalari yoki harbiylar joylashgan bo‘lgan deb hisoblashadi. Shu sababli mahalla nomi “turklar qo‘rg‘oni” deb yuritilgan.
Ibtidoiy Toshkentning arxeologik qatlamlari
Arxeologlar fikricha, Qoraqamish yaqinlarida yer osti qatlamlarida ilk odamlar hayoti izlari bo‘lishi mumkin. Bu yerlar Chorsu yaqinidagi Eski Juva yoki Sebzor singari tarixga boy joylar qatoriga kiradi.
Qoraqamish hududi Toshkentning shimoliy qismida, Yunusobod tumani tarkibida joylashgan. Bu hududning nomi toponimik jihatdan o‘ziga xos bo‘lib, “qora” va “qamish” so‘zlaridan tashkil topgan. Bu nom, ehtimol, hududda ilgari qamishzorlar bo‘lganini yoki yerning o‘ziga xos tuproq xususiyatlarini anglatishi mumkin. Toshkentdagi boshqa joy nomlari singari, Qoraqamish nomi ham o‘simliklar yoki tabiiy xususiyatlar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Bugungi kunda Qoraqamish hududi Toshkentning zich aholi yashaydigan hududlaridan biri hisoblanadi. Bu yerda turli ijtimoiy infratuzilma obyektlari, maktablar, bog‘chalar va boshqa muassasalar mavjud.
Qoraqamish hududida qurilish ishlari 1966-yilda boshlangan. Loyiha T.Gornadze, T.Kurdiani, D.Karimova va boshqalar tomonidan ishlab chiqilgan. Qurilishda shahar transporti, savdo shoxobchalari, maishiy xizmat korxonalari va muassasalarning qulay joylashuvi ko‘zda tutilgan.
Toshkent shahrida, jumladan Qoraqamish hududida, 1960-yillarning oxirida turarjoy binolarining fasadlari mozaikalar bilan bezatilgan. Hozirgi kunda 150 dan ortiq binoning fasadi mozaikalar bilan bezatilgan bo‘lib, ular madaniy meros obyektlari sifatida e’tirof etilgan.
Qoraqamish hududi haqida ayrim qiziqarli faktlar bor — bu joy Toshkentning nafaqat qadimiy izlarini, balki sovet davri urbanizatsiyasining o‘ziga xos qoplamini ham saqlab qolgan:
Qoraqamish — Toshkentning “yangi” eski shahri
1966-yilgi zilziladan keyin Qoraqamish hududi Toshkent shahrining eng faol qayta qurilgan tumanlaridan biri bo‘lgan. Bu yerda “eksperimental” uy-joy bloklari, zamonaviy shaharlashuvga moslashgan loyihalar asosida qurilgan. Shu bois Qoraqamish ko‘p jihatdan eski ruhni yo‘qotmagan, ammo “modern sovetcha” uslubni singdirgan hududdir.
Mozaika fasadlar — yashirin san’at galereyasi
Qoraqamishdagi ko‘plab ko‘p qavatli uylarda 1970–80-yillarda yaratilgan mozaikalar saqlanib qolgan. Bu fasadlar nafaqat estetik maqsadga xizmat qilgan, balki har bir bino uchun o‘ziga xos “pasport” vazifasini bajargan. Ko‘pchilik bilmaydi, lekin bu mozaikalar orasida xalq hunarmandchiligi, ilm-fan, tabiat va do‘stlik mavzulari betakror ishlangan.
Kaykovus arig‘i — Toshkentning unutilgan “suv arteriyasi”
Qoraqamish hududi orqali qadimda Kaykovus arig‘i oqib o‘tgan. Bu ariq VI–VII asrlarda qazilgan bo‘lib, shaharning sug‘orish tizimining ajralmas qismi bo‘lgan. Ayni paytda, ayrim joylarda bu ariqning izlari saqlanib qolgan, ammo ko‘pchilik bu tarixiy suv yo‘lining mavjudligidan bexabar.
Mahallalar orasidagi tarixiy farq
Qoraqamishdagi mahallalar orasida Turkqo‘rg‘on eng qadimiy toponim hisoblanadi. Ba’zilar bu joyda qadimda turk qabilalari yoki harbiylar joylashgan bo‘lgan deb hisoblashadi. Shu sababli mahalla nomi “turklar qo‘rg‘oni” deb yuritilgan.
Ibtidoiy Toshkentning arxeologik qatlamlari
Arxeologlar fikricha, Qoraqamish yaqinlarida yer osti qatlamlarida ilk odamlar hayoti izlari bo‘lishi mumkin. Bu yerlar Chorsu yaqinidagi Eski Juva yoki Sebzor singari tarixga boy joylar qatoriga kiradi.
