Foto: Daryo / Madina Nurman
Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)
Vengriya poytaxti Budapesht — Markaziy Yevropaning eng maftunkor shahri. Bu galereyada biz uning ko‘pincha e’tibordan chetda qoladigan, ammo aslida juda boy hikoyalarni aytib beruvchi qismlariga e’tibor qaratamiz: eshiklar, derazalar, fasadlar va devoriy bezaklar.
Eshiklar, asosan, XIX–XX asrlarda barokko, neoklassik va art-nuvo uslublarida ishlangan. Yog‘och, temir va shisha kombinatsiyasi bu eshiklarni nafaqat funksional, balki badiiy asarga aylantirgan. Aksariyatida hali ham asl tutqichlar, o‘yma naqshlar saqlanib qolgan.
Romlar va balkonlar bezakli temir panjaralar bilan bezatilgan, ko‘pincha tokzor shaklidagi naqshlar, gullar yoki geometrik figuralar bilan boyitilgan. Ular faqat dekor emas, balki zamonasining texnologik va estetik qarashlarining mahsuli.
Devoriy ishlanmalar gipsli barelyeflar, ustunlar va karnizlar shaklida ko‘rinadi. Ayniqsa, Andrassy Avenue, Vaci utca va Buda tomonidagi eski binolar fasadlarida ko‘plab misollarni uchratish mumkin.
Tarixiy kontekst — bu detallar, odatda, Avstro-Vengriya imperiyasi davridagi “qurilish bumi”ga borib taqaladi. O‘sha davrda Budapesht “qadimiylik va zamonaviylik o‘rtasidagi ko‘prik” deb qaralgan.
Ushbu galereya orqali shaharning rasmiy tarixidan ko‘ra nozikroq, ammo chinakam hayotiy qatlamiga nazar tashlaymiz — Budapeshtni detallar orqali o‘qishga taklif qilamiz.
Eshiklar, asosan, XIX–XX asrlarda barokko, neoklassik va art-nuvo uslublarida ishlangan. Yog‘och, temir va shisha kombinatsiyasi bu eshiklarni nafaqat funksional, balki badiiy asarga aylantirgan. Aksariyatida hali ham asl tutqichlar, o‘yma naqshlar saqlanib qolgan.
Romlar va balkonlar bezakli temir panjaralar bilan bezatilgan, ko‘pincha tokzor shaklidagi naqshlar, gullar yoki geometrik figuralar bilan boyitilgan. Ular faqat dekor emas, balki zamonasining texnologik va estetik qarashlarining mahsuli.
Devoriy ishlanmalar gipsli barelyeflar, ustunlar va karnizlar shaklida ko‘rinadi. Ayniqsa, Andrassy Avenue, Vaci utca va Buda tomonidagi eski binolar fasadlarida ko‘plab misollarni uchratish mumkin.
Tarixiy kontekst — bu detallar, odatda, Avstro-Vengriya imperiyasi davridagi “qurilish bumi”ga borib taqaladi. O‘sha davrda Budapesht “qadimiylik va zamonaviylik o‘rtasidagi ko‘prik” deb qaralgan.
Ushbu galereya orqali shaharning rasmiy tarixidan ko‘ra nozikroq, ammo chinakam hayotiy qatlamiga nazar tashlaymiz — Budapeshtni detallar orqali o‘qishga taklif qilamiz.
